توليد شيشه بيش از نياز داخل است

به اعتقاد رئيس انجمن شيشه ايران نمي‌توان گفت که رونق صادرات و درآمد دلاري به کام صنايع بزرگ شيشه‌سازي خوش آمده و توليدي‌هاي کوچک را رها کرده‌اند.

گسترش‌نيوز: در آستانه دومين دوره نمايشگاه ايران گلس‌شو هستيم و فرصت مناسبي براي طرح اين سوال پيش‌آمده که «صنعت شيشه کشور چه شرايط و توانمندي‌هايي دارد؟». براي داشتن يک ديد کامل از صنعت شيشه کشور و جوانب مختلف آن بايد با کساني به گفتگو نشست که علاوه بر داشتن تجربه توليد، با بخش‌هاي مختلف اين صنعت آشنا باشند. در همين راستا با رئيس انجمن صنفي شيشه ايران به گفتگو نشستيم. حسين زجاجي در اين مصاحبه به‌طور مفصل درباره ابعاد مختلف اين صنعت و ريزه‌کاري‌هاي آن سخن گفت. نظر به مفصل بودن گفتگو، آن را به چند بخش تقسيم کرديم. رئيس انجمن شيشه ايران در اين قسمت از مصاحبه درباره وضعيت فناوري در صنعت شيشه ايران سخن مي‌گويد و به يکي از انتقادات توليدي‌هاي کوچک پاسخ مي‌دهد. دومين دوره نمايشگاه ايران گلس‌شو به همت آواي موفق ايرانيان برگزار مي‌شود و از ?? تا ?? بهمن‌ماه داير خواهد بود.

از نظر فناوري، در شرايط خوبي هستيم

آيا صنعت شيشه ايران از نظر فناوري و ماشين‌آلات، به‌روز است؟ رئيس انجمن شيشه ايران در پاسخ اين سوال اظهار داشت: وضعيت هر بخش از صنعت شيشه فرق دارد. به عنوان مثال توليدکنندگان شيشه فلوت با آخرين فناوري روز کار مي‌کنند. ما در شيشه‌هاي تخت و رنگي هيچ مشکلي نداريم. البته فناوري ما در دو زمينه، کامل و به‌روز نيست: شيشه‌هاي کد شده مثل شيشه‌هايي که جهت ذخيره انرژي يا به منظور زيبايي استفاده مي‌شود. بايد دانست که خطوط اين نوع شيشه‌ها را داريم و از عهده توليد شيشه‌هاي لوحي برمي‌آئيم اما احتمالا به اين دليل کهبازار داخل، اعتماد نکرده، توليدکننده هم به آن سمت نرفته است.

بازار؛ مهمترين ملاحظه

رئيس انجمن شيشه در تشريح اهميت بازار براي رونق فناوري‌هاي نو اظهار داشت: شرکت‌هاي ??? ساله‌اي مثل گاردين که شرکت‌هاي بين‌المللي زيادي دارند همواره براي بازارهاي جديد، فناوري‌هاي جديد ارائه مي‌کنند. توان تکنولوژيک ما بالاست اما بنا به دلايلي مثل نبود بازارمناسب يا مقرون به صرفه‌ نبودن، فلان فناوري را نخريده‌ايم. خريد فناوري و استفاده از آن بايد اقتصادي باشد. از طرف ديگر فرهنگ مصرف اين نوع شيشه‌ها فقط ? يا ? سال قدمت دارد. بايد به اين سمت برويم و خوشبختانه هم دانش فني و هم فناوري توليد اين قبيل محصولات نو را داريم.

زلزله کرمانشاه و حرفي که شنيده نشد

رئيس انجمن صنفي شيشه در تکميل بحث خود درباره جا نيفتادن فرهنگ استفاده از محصولات جديد يک مثال آورد: در جريان زلزله کرمانشاه از ما خواسته شد که شيشه‌هاي موردنياز را تامين کنيم. من به نمايندگي از صنعت شيشه گفتم حالا که قصد بازسازي خانه‌ّها را داريد ما مي‌توانيم از شيشه‌هايي استفاده کنيم که استانداردهاي ذخيره انرژي را داشته باشند. مي‌خواستيم از شيشه‌هايي دوجداره‌اي استفاده کنيم که يک لايه‌اش، شيشه ذخيره انرژي باشد. اين ساده‌ترين شيوه کار بود اما هيچکس پيشنهاد ما را نشنيد و حتي متوجه نشدند چه مي‌گوئيم. منظورم آن است که حتي بعضي شخصيت‌هايي که در مقام تصميم‌گيري هستند با اين اقلام آشنا نيستند. استفاده از اين نوع شيشه‌ّها کمي گرانتر تمام مي‌شود ولي در بلندمدت، به شدت در ذخيره انرژي کارآمد است. خيلي‌ها حتي آنهايي که همکار ما هستند اطلاعات چنداني درباره جزئيات شيشه ندارند. کلماتي مثل شيشه خوب و شيشه بد، کلي و بي‌معنا هستند و مشتري و بايد مشخص شود که منظور شما از شيشه خوب چه نوع شيشه و با چه ويژگي‌ها و خواصي است.

نگراني توليدکنندگان کوچک

در جريان مجموعه گفتگوهايي که با توليدکنندگان شيشه داشتيم بسياري از آنها از کمبود مواد اوليه گله‌‌مند بودند. تعدادي از آنها گفته بودند که صادرات و درآمد دلاري، به کام کارخانجات بزرگ، خوش آمده و توليدکنندگان کوچک داخلي را رها کرده‌اند. آيا اين گونه است؟ رئيس انجمن شيشه ايران در پاسخ اين سوال اظهار داشت: اين طور نيست چون در حال حاضر مازاد توليد داريم و توليد همچنان بيشتر از صادرات است. صادرات به واسطه مسائلي مثل گران شدن حمل و نقل بسيار سخت‌ شده است. ديگر به اندازه سابق از هند، برزيل، اروپا و جاهاي ديگر کشتي نمي‌آيد که محصولات خود را صادر کنيم. تازه، هزينه ارسال محصولات چند برابر شده و به هيچ عنوان اقتصادي نيست. با اين همه صادرات يک ضرورت است و شرکت‌ها علي‌رغم اقتصادي نبودن صادرات بايد اين کار را انجام دهند. بحث کاهش توليد و کمبود مواد اوليه و مسائلي از اين قبيل نيست. شرکت‌هاي بزرگ فقط شرايط فروش را تغيير داده‌اند و به عنوان مثال حالا به صورت نقدي به شرکت‌هاي کوچک مي‌فروشند.

پيشنهاد ما به توليدکنندگان کوچک

حسين زجاجي در تکميل اين بخش از سحنان خود افزود: از طرف ديگر توليدي‌هاي کوچک، برنامه‌ريزي‌هاي شرکت‌هاي بزرگ را ندارند. به عنوان مثال ما به عنوان توليدکننده شيشه اتومبيل، هماهنگي‌ها و برنامه‌ريزي‌هاي لازم را به عمل آورده‌ايم و مي‌‌دانيم که سالانه بايد ?? ميليون متر شيشه توليد شود. اين مقدار شيشه، به موقع توليد و تحويل داده مي‌شود. اما مدير فلان شرکت کوچک مي‌خواهد ? هزار متر شيشه دودي بخرد و توجه نمي‌کند که کارخانجات بزرگ، هميشه اين نوع شيشه را توليد نمي‌کنند. هميشه به شرکت‌هاي کوچک گفته‌ام که مجموع نياز سالانه خود و مشخصات سفارشي که مي‌خواهند را به انجمن اعلام کنند تا متناسب با عدد گزارش‌شده، برنامه‌ريزي شود. متاسفانه انتظار دارند هر موقع خواستند بتوانند بروند و شيشه موردنياز خود را بخرند. آخر مگر شيشه‌ رنگي چند درصد توليد کشور را به خود اختصاص مي‌دهد؟ نمي‌توان انتظار داشت که کارخانجات بزرگ در تمام فصول سال اين قبيل اقلام کم‌مصرف را توليد کنند.

اهميت کوره ذوب

حسين زجاجي در ادامه سخنان خود به بعد ديگري از اين مشکل پرداخت و گفت: يکي از پرهزينه‌ترين اقلام سرمايه‌گذاري در صنعت شيشه به کوره‌هاي ذوب مربوط مي‌شود. کوره‌هاي ذوب ?? درصد هزينه‌ سرمايه‌گذاري را به خود اختصاص مي‌دهند. تمام يا ?? درصد کوره‌هاي ذوب، وارداتي است. وقتي عمر کوره ذوب به ?? سال مي‌رسد بايد احيا شود و براي اين کار بايد دوباره هزينه بسياري صرف شود. توليدکننده، کوره را به دلار ? هزار توماني وارد کرده و حالا بايد با دلار ?? هزار تومان خريدهاي جديد خود را انجام دهند. متاسفانه توليدکنندگان کوچک اين مسئله کليدي را ناديده مي‌گيرند. منظور من آن است که حالا زمان تعويض و احياي کوره‌هاي ذوب با گراني دلار همزمان شده و شرکت‌هاي کوچک خواهي‌نخواهي به تنگنا مي‌افتند. در چنين شرايطي نمي‌توان فقط انگشت اتهام را به سوي شرکت‌هاي بزرگ و صنايع مادر دراز کرد. کسي که وارد اين صنعت مي‌شود بايد از قبل برنامه‌ريزي کرده باشد و بداند که بعد از چند سال بايد بتواند يک سرمايه‌گذاري ?? درصدي ديگر (براي کوره‌ذوب) در انتظار اوست. بنابراين اين درخواست که دولت بايد جلوي صادرات را بگيرد ممکن است. مازاد توليد چه مي‌شود؟ توليدکننده کوچک در شرايط عادي که کارخانجات بزرگ مي‌توانستند در قالب چک‌هاي چند ماهه به آنها جنس بفروشند وارد اين صنعت شده و حالا که شرايط اقتصادي سخت شده و تغيير کرده با مشکل اساسي مواجه شده‌اند. کسي که وارد يک فعاليت اقتصادي مي‌شود بايد بنيه اقتصادي لازم را داشته باشد. نمي‌شود هيچ سرمايه‌اي نداشت و فقط روي نسيه‌فروشي و قسطي‌فروشي حساب کرد. توليدکننده بايد حرفه‌اي باشد و آمادگي اين روزها را داشته باشد. بسياري از شرکت‌هاي توليدي کوچک با مسائل مهم و بنيادي مثل کد اقتصادي، ماليات و ارزش‌افزوده بيگانه هستند. ما به حرف‌ها و نگراني‌هاي اين قشر زحمتکش و فعال گوش مي‌کنيم ولي انتظارات بايد معقول داشته باشد. آيا توليدکننده نبايد به اندازه سه ماه خود موجودي انبار داشته باشد؟